ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΝΑΤΟ

Ι. Σύντομο ιστορικό – Διευρύνσεις ΝΑΤΟ / Αποτελέσματα Συνόδου Κορυφής Στρασβούργου – Kehl (3-4 Απριλίου 2009):

Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (North Atlantic Treaty Organization – NATO) ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 1949. Τα ιδρυτικά του μέλη ήσαν τα ακόλουθα: Βέλγιο, Γαλλία, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Ισλανδία, Ιταλία, Καναδάς, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Ολλανδία και Πορτογαλία.

Η Ελλάς έγινε μέλος του Βορειοατλαντικού Συμφώνου το 1952. Το 1952 προσχώρησε στο ΝΑΤΟ και η Τουρκία. Κατά τις επόμενες δύο διευρύνσεις του ΝΑΤΟ, μέλη του Οργανισμού έγιναν η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, το 1955, και η Ισπανία, το 1982. Το 1999 προσχώρησαν η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Τσεχία.

Στην Σύνοδο Κορυφής της Κωνσταντινούπολης (2004), πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη, έως σήμερα, διεύρυνση του ΝΑΤΟ, με την είσοδο 7 νέων μελών: Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία.

Κατά την πλέον πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, η οποία συνδιοργανώθηκε από τις Γαλλία και Γερμανία σε Στρασβούργο και Kehl και έλαβε χώρα τον παρελθόντα Απρίλιο (3-4 Απριλίου), οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ προέβησαν, μεταξύ άλλων, στην εκλογή νέου Γενικού Γραμματέως, στην περαιτέρω διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την ένταξη της Αλβανίας και της Κροατίας, καθώς και στην υιοθέτηση μιας Διακηρύξεως για το Αφγανιστάν και μίας για την Συμμαχική Ασφάλεια. Στη Σύνοδο Κορυφής στο Στρασβούργο/Kehl, αποφασίσθηκε επίσης, η επιστροφή της Γαλλίας στις στρατιωτικές δομές της Συμμαχίας. 

ΙΙ. Βασικές θεματικές ενότητες ενδιαφέροντος ΝΑΤΟ:

1. Διαδικασία εκπόνησης νέου Στρατηγικού Δόγματος: Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Στρασβούργο/Kehl, οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ ανέθεσαν στο Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ την ευθύνη εκπόνησης του νέου Στρατηγικού Δόγματος (Strategic Concept).

Για την εκπόνησή του, συγκροτήθηκε μια Ομάδα Εμπειρογνωμόνων (“group of qualified experts”). Η εν λόγω Ομάδα αποτελείται από δώδεκα μέλη, μεταξύ των οποίων και ο Πρέσβυς κ. Ιωάννης Ζέπος. Η κα Albright (ΗΠΑ) θα προεδρεύει των εργασιών της Ομάδας. Καθήκοντα αντιπροέδρου έχουν ανατεθεί στον κ. van der Veer (Ολλανδία). Τα υπόλοιπα μέλη της Ομάδας προέρχονται από την Ιταλία, τον Καναδά, την Βρετανία, την Τουρκία, την Ισπανία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Λετονία και την Πολωνία. Η επιλογή των Εμπειρογνωμόνων της Ομάδας έγινε από τον Γενικό Γραμματέα με κριτήριο τόσο την προσωπική και επαγγελματική τους επάρκεια, όσο και την ανάγκη τήρησης ορισμένων ισορροπιών μεταξύ «παλαιών» και «νέων», καθώς και «μεγάλων» και «μικρών» χωρών-μελών. Κάποιοι από τους Εμπειρογνώμονες έχουν θητεύσει στο παρελθόν σε νατοϊκές θέσεις, ενώ άλλοι προέρχονται από τον χώρο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, τον ιδιωτικό τομέα και τον ακαδημαϊκό χώρο. Οι Εμπειρογνώμονες θα πρέπει κατά την άσκηση των καθηκόντων τους να παραμείνουν ανεπηρέαστοι από τις εθνικές θέσεις των χωρών τους. Η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων θα συνεδριάσει για πρώτη φορά στις Βρυξέλλες στις 4 Σεπτεμβρίου 2009.

Οι εργασίες εκπόνησης του νέου Στρατηγικού Δόγματος, θα διεξαχθούν σε τρεις φάσεις.

Στην πρώτη φάση (reflection phase), θα διοργανωθούν τέσσερα σεμινάρια με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων επί του νέου Στρατηγικού Δόγματος. Αντικείμενο των εν λόγω σεμιναρίων θα αποτελέσουν η έννοια της συλλογικής άμυνας και αποτροπής στο σύγχρονο περιβάλλον διεθνούς ασφαλείας, ο ρόλος του ΝΑΤΟ στον αφοπλισμό, τον έλεγχο των εξοπλισμών και την μη διασπορά, η συμβολή της Συμμαχίας στην ενδυνάμωση της ασφάλειας στην ευρωατλαντική περιοχή, η συνεργασία του ΝΑΤΟ με άλλους διεθνείς Οργανισμούς, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ, οι εταιρικές σχέσεις του ΝΑΤΟ και ιδίως οι σχέσεις του με την Ρωσία, καθώς και η διαδικασία μετασχηματισμού (transformation). Τα σεμινάρια αυτά, προβλέπεται να διεξαχθούν το φθινόπωρο του 2009 και τους πρώτους μήνες του 2010.

Στην δεύτερη φάση (consultation phase), η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων θα επισκεφθεί τις χώρες-μέλη της Συμμαχίας προκειμένου να διαβουλευθεί με τις κυβερνήσεις των αλλά, και ει δυνατόν, με Κοινοβουλευτικές Επιτροπές. Τον Απρίλιο του 2010, η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων, θα θέσει υπ’ όψιν του Γενικού Γραμματέως τις εισηγήσεις της επί του νέου Στρατηγικού Δόγματος. Επί τη βάσει των εισηγήσεων αυτών, καθώς και τις προκαταρκτικές ιδέες και απόψεις των χωρών-μελών της Συμμαχίας, ο Γενικός Γραμματέας πρόκειται να συντάξει μία έκθεση, στην οποία θα παρατίθενται οι δικές του απόψεις περί των στοιχείων που θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο νέο Στρατηγικό Δόγμα. Η εν λόγω έκθεση θα υποβληθεί στις κυβερνήσεις των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, οι οποίες με τη σειρά τους, θα πρέπει έως το θέρος του 2010 να παράσχουν στον Γενικό Γραμματέα τις αναγκαίες πολιτικές κατευθύνσεις (politicalguidance) για την διαμόρφωση ενός προσχεδίου του Στρατηγικού Δόγματος.

Τέλος, στην τρίτη φάση (drafting and negotiation phase), η οποία θα ξεκινήσει μετά το θέρος του 2010, ο Γενικός Γραμματέας θα προετοιμάσει το προσχέδιο του νέου Στρατηγικού Δόγματος, το οποίο θα τύχει επεξεργασίας από τους Μονίμους Αντιπροσώπους των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ. Το τελικό κείμενο αναμένεται να εγκριθεί κατά την προσεχή Σύνοδο Κορυφής της Λισσαβόνας στα τέλη του 2010.

2. Διεύρυνση – Ενταξιακή προοπτική χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και της ΠΓΔΜ:

Η θύρα του ΝΑΤΟ παραμένει ανοικτή για την μελλοντική ένταξη όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων που συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις και πληρούν τα σχετικά κριτήρια. 

Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι (3 Απριλίου 2008), και σε αντίθεση με την Αλβανία και την Κροατία, η ΠΓΔΜ δεν έλαβε πρόσκληση για ένταξη στη Συμμαχία, λόγω της εκκρεμότητας στο θέμα της ονομασίας. Στη Σύνοδος Κορυφής στο Στρασβούργου/Kehl, οι Σύμμαχοι επιβεβαίωσαν την συμφωνία του Βουκουρεστίου περί αποστολής προσκλήσεως στην ΠΓΔΜ, όταν επιτευχθεί αμοιβαίως αποδεκτή λύση στο ζήτημα της ονομασίας, οπότε και θα εκπληρωθεί το κριτήριο της καλής γειτονίας, που παραμένει ισχυρό για την προσχώρηση ενός υποψηφίου κράτους στη Συμμαχία.

Η Ελλάς παραμένει προσηλωμένη στην διαδικασία διαπραγματεύσεως με στόχο την εξεύρεση αμοιβαίας αποδεκτής λύσεως προς όφελος των διμερών σχέσεων και της περιφερειακής συνεργασίας. Θεωρεί δε, ότι η ευρωατλαντική προοπτική της ΠΓΔΜ δεν συνάδει με την αδιαλλαξία της, την επίδειξη ακραίου εθνικισμού και προκλητικές ενέργειες και δηλώσεις, σε βάρος των σχέσεων καλής γειτονίας που αποτελούν βασική αρχή συμπεριφοράς μεταξύ Εταίρων και Συμμάχων.

2. Επιχειρήσεις:

ISAF 

Tο Αφγανιστάν συνιστά την πρώτη επιχειρησιακή προτεραιότητα του ΝΑΤΟ, αφ’ ης στιγμής η Συμμαχία ανέλαβε, το 2003, σε ανταπόκριση αιτήματος των Ηνωμένων Εθνών και της αφγανικής κυβέρνησης, την διοίκηση της επιχείρησης της International Security Assistance Force (ISAF). Πέραν των 28 κρατών-μελών της Συμμαχίας, τηνISAF συντρέχουν και 14 χώρες μη μέλη του Οργανισμού.

Η αποστολή της ISAF συνίσταται στην παροχή συνδρομής στις Αρχές της χώρας για την δημιουργία περιβάλλοντος σταθερότητας και ασφάλειας στο Αφγανιστάν. Σημαντικός είναι επίσης, ο ρόλος της ISAF στο έργο της εκπαίδευσης και του εξοπλισμού του Εθνικού Στρατού του Αφγανιστάν. Προς ενίσχυση του έργου αυτού, στην Σύνοδο Κορυφής του Στρασβούργου – Kehl αποφασίστηκε η σύσταση νατοϊκής εκπαιδευτικής αποστολής με αντικείμενο την παροχή εκπαίδευσης και εξοπλισμού στις Ένοπλες Δυνάμεις και την Αστυνομία του Αφγανιστάν.Η εμπειρία των τελευταίων ετών έχει αναδείξει την σημασία υιοθέτησης μιας πλέον συνεκτικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση των πολύπλευρων προβλημάτων στο Αφγανιστάν. Ως εκ τούτου, καθίσταται σαφές ότι η επίτευξη σταθερότητας στη χώρα δεν δύναται να επέλθει με αμιγώς στρατιωτικά μέσα. H ISAF συμβάλλει στην προαγωγή αναπτυξιακών και ανθρωπιστικών έργων στην αφγανική επικράτεια μέσα από την δράση των Ομάδων Ανασυγκρότησης Επαρχιών της χώρας (Provincial Reconstruction Teams – PRTs). Το έργο των εν λόγω Ομάδων (το στρατιωτικό σκέλος των οποίων υπάγεται στην νατοϊκή διοίκηση ενώ το αναπτυξιακό είναι υπό εθνική μέριμνα) προωθείται σε συνεργασία με τις τοπικές Αρχές των Επαρχιών της χώρας και στη βάση συγκεκριμένων αναγκών προς όφελος του αφγανικού πληθυσμού.

Σημειώνεται ότι η Ελλάς διατηρεί, από το 2007, συνεργασία με την υπό ουγγρική διοίκηση PRT της ΕπαρχίαςBaghlan. Στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής, η Ελλάς έχει χρηματοδοτήσει, την διετία 2007 – 2009, προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης, διαχείρισης υδάτινων πόρων, εκπαίδευσης και υγείας με το ποσόν των 500.000 Ευρώ. Η χώρα μας ανανέωσε την συνεργασία αυτή, το 2009, με την εκ νέου διάθεση ποσού 300.000 Ευρώ για αναπτυξιακά έργα υπέρ του αφγανικού πληθυσμού.

Η λοιπή παρουσία / συνδρομή της χώρας στην ISAF συνίσταται στην διάθεση (α) ενός Τάγματος Μηχανικού για την εκτέλεση έργων υποδομής, με έδρα την Καμπούλ και προοπτική μετακίνησης στο Δυτικό Αφγανιστάν (β) εκπαιδευτών για την παροχή εκπαίδευσης στελεχών του Εθνικού Στρατού του Αφγανιστάν (γ) ανάληψης της διοίκησης του Διεθνούς Αεροδρομίου της Καμπούλ, την Άνοιξη του 2010 (για δεύτερη φορά, μετά το διάστημα 01.12.2005 – 31.03.2006) (δ) χρηματοδότηση λοιπών αναπτυξιακών προγραμμάτων στο Αφγανιστάν και υποστήριξη του προγράμματος εκλογών (20 Αυγούστου 2009) των Ηνωμένων Εθνών.

KFOR

Η παρουσία Δύναμης Ασφαλείας του ΝΑΤΟ (KFOR) στο Κοσσυφοπέδιο προβλέπεται από την Απόφαση 1244/1999 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και συνεχίσθηκε αδιαλείπτως και μετά την μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της περιοχής (17 Φεβρουαρίου 2008). Η KFOR, είναι η κατ’ εξοχήν αποδεκτή δύναμη επί του εδάφους του Κοσσυφοπεδίου από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, τόσον λόγω της ισότιμης συνεργασίας της με τους άλλους επί τόπου διεθνείς Οργανισμούς – Ηνωμένα Έθνη, ΟΑΣΕ, ΕΕ – όσον και της αμεροληψίας κατά την εκτέλεση της δικής της κυρίως αποστολής, ήτοι της προστασίας των εθνικών μειονοτήτων και κοινοτήτων και των μνημείων τους και τον ασφαλή επαναπατρισμό των προσφύγων.

Η Ελλάς συμμετέχει στην KFOR, από της συστάσεώς της, με δύναμη δύο Μηχανοκίνητων Ταγμάτων Πεζικού στοUrosevac και την Mitrovica, τα οποία αποτελούνται από περίπου 840 αξιωματικούς και οπλίτες και υποβοηθούνται από 173 οχήματα, έναν Λόχο Γενικών Μεταφορών (Θεσσαλονίκη) και ένα αεροσκάφος C-130 για την μεταφορά διακινούμενου προσωπικού, μέσων, εφοδίων και υλικών.

Λόγω της βελτιώσεως των συνθηκών ασφαλείας στην περιοχή, το ΝΑΤΟ αποφάσισε την σταδιακή μείωση των δυνάμεων της KFOR, αρχής γενομένης από Δεκεμβρίου 2009, διαδικασία η οποία θα τελεί υπό την διαρκή επίβλεψη του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου, ώστε να συνεχίζεται κανονικά η εκτέλεση των καθηκόντων της Δυνάμεως.

Η KFOR έχει αναλάβει την εκπαίδευση της «Δύναμης Ασφαλείας του Κοσσυφοπεδίου», η οποία έχει ως αρμοδιότητα την προστασία των πολιτών και την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στην εσωτερική ασφάλεια.

Επιχείρηση Active Endeavor

Η Active Endeavour αποτελεί τη μόνη Άρθρου 5 του Β/Α Συμφώνου επιχείρηση του ΝΑΤΟ και έχει ως αποστολή την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στην θαλάσσια περιοχή της Μεσογείου. Αποτελεί μια ιδιαιτέρως επιτυχημένη αποστολή, στην οποία η χώρα μας συμμετέχει σταθερά, με ναυτικά στοιχεία.

Επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής

Η Ελλάς συμμερίζεται την διεθνή ανησυχία για την αύξηση των περιστατικών πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής. Ως εκ τούτου, υποστηρίζει πλήρως τις διεθνείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση του φαινομένου, που έχει ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της παγκόσμιας εμπορικής δραστηριότητας από θαλάσσης.

Πέραν της έμπρακτης υποστήριξης του συνόλου των διεθνών προσπαθειών εν προκειμένω, η Ελλάς συμμετέχει στην διαμόρφωση των διεθνών εξελίξεων για το ζήτημα της καταπολέμησης της πειρατείας, ενώ, στην βάση Απόφασης των Ηνωμένων Εθνών, αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Ομάδας Επαφής, η οποία και συστάθηκε για τον στρατηγικό συντονισμό των διεθνών προσπαθειών καταστολής της πειρατείας.

Υπογραμμίζεται ότι η συνεισφορά της χώρας μας στις διεθνείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση του φαινομένου της πειρατείας πραγματοποιείται στη βάση των οικείων διατάξεων του Διεθνούς Δικαίου.

Στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και στην συνέχεια αιτήματος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο του 2008, αποφασίστηκε, τον Οκτώβριο του 2008, όπως η ναυτική δύναμη Standing NATO Maritime Group II(SNMG II) συνοδεύσει πλοία μεταφέροντα ανθρωπιστική βοήθεια στην Σομαλία στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Προγράμματος Επισιτισμού. Η δράση αυτή, η οποία έληξε τον Δεκέμβριο του 2008, έλαβε την ονομασία “OperationAllied Provider”. Στην εν λόγω συμμαχική προσπάθεια αντιμετώπισης της πειρατείας στην θαλάσσια περιοχή της Σομαλίας, η Ελλάς συμμετείχε με την φρεγάτα //Θεμιστοκλής//

Ομοίως, αποφασίστηκε όπως το έτερο ναυτικό σύνολο Standing NATO Maritime Group I (SNMG I), υπό την ονομασία //Allied Protector//, συντρέξει, το διάστημα Μαρτίου – Ιουνίου 2009, τις διεθνείς προσπάθειες προς αντιμετώπιση των περιστατικών πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής την ονομασία. H χώρα μας δεν διέθετε ναυτικά στοιχεία στην SNMG I.

Από την 29η Ιουνίου, όμως, η επιχείρηση //Allied Protector// διεξάγεται με δυνάμεις της Standing NATO MaritimeGroup II, στην οποία η χώρα μας συμμετέχει με την φρεγάτα //Ναβαρίνο//.

Στην συνέχεια των ανωτέρω προσπαθειών, το ΝΑΤΟ εξετάζει το ενδεχόμενο ανάληψης ενός πλέον μακροπρόθεσμου ρόλου προς αντιμετώπιση της πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής, στο πλαίσιο της συμμετοχής στις διεθνείς πρωτοβουλίες εν προκειμένω.

2.Σχέσεις ΝΑΤΟ – Ρωσίας:

Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Στρασβούργο/Kehl, επιβεβαιώθηκε ως στρατηγικής σημασίας για τη Συμμαχία, η συνεργασία του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και οι Σύμμαχοι συμφώνησαν στην πλήρη επανεργοποίηση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας (ΝΑΤΟ-Russia Council/ΝRC), οι εργασίες του οποίου είχαν ανασταλεί την επαύριο της γεωργιανής κρίσης (Αύγουστος 2008). Η πρώτη Σύνοδος Υπουργών Εξωτερικών NRC, μετά τη γεωργιανή κρίση, πραγματοποιήθηκε στις 27.6.2009, στην Κέρκυρα, με τη συμμετοχή των Πρωθυπουργών της Ελλάδος και της Ιταλίας. Συνεφωνήθη η επανέναρξη του πολιτικού διαλόγου και της πρακτικής συνεργασίας.

ΠΗΓΗ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ